مزاج معتدل و غیر معتدل و مزاج های دیگر انسان و دارو

شناخت و درمان بیماری ها وابسته به درک مفاهیم سوء مزاج و درک مزاج معتدل انسان و دارو می باشد. مزاج کیفیّتی است که از واکنش متقابل کیفیّت های متضاد موجود در عناصر بسیار ریز شده بوجود می آید و از نظر تقسیم بندی عقلی به دو گونه ی معتدل حقیقی و غیر معتدل تقسیم بندی می گردد. در مزاج معتدل حقیقی اندازه ی کیفیّتهای متضاد یکسان و برابر می باشد؛ البته چنین مزاجی در جهان موجود نیست. مزاج غیرمعتدل بر خلاف مزاج معتدل حقیقی به طرف یک یا دو کیفیت چون گرمی، سردی، تری و خشکی گرایش بیشتری دارد. در طب، اعتدال مزاج انسان را از هشت وجه نسبت به نوع، صنف، شخص و عضو با مزاج غیر معتدل قیاس می کنند و مزاج های غیر معتدل را نیز مانند مزاج معتدل به هشت حالت تقسیم می نمایند، با این ویژگی که همه ی آن ها در برابر مزاج معتدل قرار دارند. سایر مزاج های انسان شامل مزاج های فاقد ماده و واجد ماده، مزاج اعضاء، مزاج مراحل مختلف سن، مزاج فربهی و لاغری، مزاج جنس ها، و مزاج عادت می باشد. مزاج داروها نیز به دو گروه اصلی معتدل و غیر معتدل تقسیم بندی می گردد. سایر مزاج های داروها شامل مزاج مرکب یا مرکب المزاج، مزاج اوّل و مزاج دوّم یا ثانی، مزاج ثانی قوی یا پایدار، و مزاج ثانی رخو یا سست می باشد. در این مقاله سعی شده است تا با تشریح مزاج های انسان و دارو دیدگاهی نو و البته علمی به مقوله ی بیماری و درمان آن مطرح گردد. امید است که توجه به این مهم، بتواند موجب ارایه رویکرد های درمانی مناسب با توجه به مزاج های بیمار و دارو و در نتیجه دست یابی به مطلوب ترین آثار درمانی دارو های گوناگون در افراد مختلف گردد.